تجارت الکترونیک امروزه در بین ایرانیان طرفداران زیادی را به دست آورده است همین امر موجب شده است که تحقیقات گسترده ای در زمینه مباحث تجارت الکترونیک صورت گیرد تا راه های بیشتری برای موفقیت در این زمینه شناسایی و اجرایی شود.
در حال حاضر تجارت الکترونیک در بین تمامی اغشار جامعه همه گیر شده است از خریداران خرد گرفته تا بازرگانان حتی برخی مبادلات بین دولت های کشورهای مختلف نیز از راه تجارت الکترونیک انجام میشود. همین شرایط است که تجارت الکترونیک را به یکی از داغ ترین مسائل روز دنیا برای دستیابی به بازاریابی اینترنتی تبدیل کرده است به همین جهت بسیاری از کشورهای در حال توسعه برای آنکه از این رقابت جا نمانند در حال ارتقا سطح تجارت الکترونیک خود هستند.
تعریف عمومی تجارت:
هر نوع جا به جایی کالا یا خدمات بین دو شخص، شرکت و یا کشور که در اکثر اوقات ( نه همیشه) به خاطر کسب سود مالی صورت میگیرد را تجارت می نامند.
انواع تعاریف تجارت الکترونیک
تعریف اول: به ارائه هر گونه کالا و خدمات که از طریق هر نوع ابزار الکترونیکی انجام شود را تجارت الکترونیک می نامند.
تعریف دوم: به هر گونه معامله که دو طرف معامله به جای تبادل فیزیکی از طرق الکترونیکی اقدام به همکاری نمایند را تجارت الکترونیکی می نامند.
تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه های مختلف
از دیدگاه ارتباطات:
ایجاد تحول در ارائه خدمات با استفاده از وسایل ارتباطی مانند تلفن ، اینترنت و کامپیوتر
دیدگاه فناوری اطلاعات:
فعالیت هایی که برای پشتیبانی و پشیرفت از علوم فناوری اطلاعات استفاده میکنند را تجارت الکترونیک می نامند.
دیدگاه تجاری:
استفاده از ابزاری که بتوان به وسیله آنها سرعت و دقت امور تجاری را بالا برد و همچنین هزینه های مربوط به آنها را کاهش داد را تجارت الکترونیک می نامند.
تعریف کلی تجارت الکترونیک:
همکاری سیستم ها ی ارتباطی، مدیریت اطلاعات و امنیت که به وسیله ی آنها امکان مبادلات تجاری و یا ارائه خدمات میسر می شود را تجارت الکترونیک می نامند.
رابطه تجارت الکترونیکی و فناوری اطلاعات:
گسترش اطلاعات همه چیز را تغییر داده است از کارکرد افراد در سازمان های مختلف تا طرز فکر مردم؛ امروزه از آموزش ، صنعت ، بانکداری و حتی نحوه و کیفیت گذران وقت افراد تفاوت های اساسی با گذشته کرده است. گسترش تکنولوژی اطلاعات تا به آنجایی رسیده است که برخی از صاحب نظران آنرا با انقلاب در عرصه ماشین بخار یکسان دانسته اند
سطوح تجارت الکترونیکی:
تجارت الکترونیکی توانسته در سه سطح اصلی تجارت یعنی محصول، فروش و خدمات پس از فروش تحول ایجاد کند و آنها را از حالت فیزیکی به حالت الکترونیکی تبدیل نماید.
جایگاه تجارت الکترونیکی در جهان:
با توجه به اینکه رشد تجارت الکترونیکی ارتباط نزدیکی با رشد فناوری اطلاعات دارد از این رو باید رشد صنعت آی تی را در جهان مورد بررسی قرار دهیم. در جهان امروز و در کشور های پیشرفته بالغ بر 80 درصد کارها یا به وسیله کامپیوتر و اینترنت انجام میشوند یا به وسیله استفاده از این دو آسان می شوند با این تفاسیر است که چنانچه شرکتی در روند تجارت الکترونیک خود تغییری ایجاد نماید و سایر شرکت ها چنانچه بازار خود را در خطر ببینند فورا خود را با شرایط وفق داده و در سیاست های تجاری خود تغییراتی را برای کسب بازار هدف بیشتر اعمال میکنند.
جایگاه تجارت الکترونیکی در ایران:
در ایران بیشتر از اینترنت برای کار های تحقیقاتی در مراکز علمی مانند دانشگاهها استفاده میشود و کاربران برای تجارت الکترونیکی کمتر از اینترنت استفاده میکنند. شاید یکی از دلایلی که در ایران از تجارت الکترونیک نسبت به کشور های پیشرفته استفاده میشود به این دلیل باشد که در ایران زیر ساخت های این تکنولوژی هنوز به اندازه کافی فراهم نشده باشد.
طبق آخرین آمار سهولت استفاده به تجارت الکترونیک در جهان منتشر شده است پس از بررسی های انجام شده در بین 60 کشور ایران در بخش شاخص محیط تجاری در رتبه 59 و در بخش شاخص اطلاعات رتبه 58 و از نظر شاخص هزینه اتصال به اینترنت ایران در رتبه 56 بین کشور های استفاده کننده از خدمات تجارت الکترونیکی قرار دارد.
دلایل عقب ماندگی تجارت الکترونیکی در ایران:
مهم ترین عقب ماندگی ایران در تجارت الکترونیک به اختصار در زیر آمده است:
- آماده نبودن بستر های ارتباطی برای اتصال سریع و آسان کاربران به اینترنت
- نبود قوانین جامع درباره ی تجارت الکترونیک
- تحریمات جهانی در زمینه پشتیبانی تجارت الکترونیک علیه ایران
- پایین بودن سطح دانش و آگاهی مردم درباره مزایای استفاده از تجارت الکترونیک و بازاریابی اینترنتی و فناوری اطلاعات در کشور